На заседании Священного Синода Русской Православной Церкви, состоявшемся 25 августа 2020 года, было принято Послание епископату, клиру, монашествующим и мирянам в связи с нашедшим в этом году вредоносным поветрием (журнал № 45). ENGLISH GREEK

Послание Священного Синода Русской Православной Церкви епископату, клиру, монашествующим и мирянам в связи с нашедшим в этом году вредоносным поветрием.

Воздавая хвалу Милосердному Богу, который повелевает солнцу Своему восходить над злыми и добрыми и посылает дождь на праведных и неправедных (Мф. 5:45), Церковь усиленно молится об окончательном избавлении людей от нашедшего в этом году вредоносного поветрия. Священный Синод призывает архиереев, клириков, монашествующих и мирян не ослабевать в этой молитве и просить Всемогущего Господа о даровании Его помощи всем, кто трудится ради преодоления постигшей мир напасти. Священным долгом православных христиан является и молитва о упокоении почивших от коронавирусной инфекции и ее последствий. С особой благодарной любовью будем помнить тех скончавшихся священнослужителей и мирян, особенно врачей, которые, до конца исполняя свой долг, по евангельскому слову положили душу свою за други своя (ср. Ин. 15:13).

Размышляя о причинах посетившего нас бедствия, следует сохранять христианское трезвомыслие, осторожность и рассудительность. Да, скорби, посещающие отдельных людей и целые народы, подчас бывают следствием отказа человеческих сообществ от спасительного Божия покровительства. По свидетельству святого апостола Павла, все беды, постигающие творение, имеют первопричиной грехопадение прародителей, в результате которого «вся тварь совокупно стенает и мучится доныне» (Рим. 8:22). Однако неверно и полагать, что человеческие страдания непременно бывают связаны с личным грехом. «Думаете ли, что те восемнадцать человек, на которых упала башня Силоамская и побила их, виновнее были всех, живущих в Иерусалиме?» — такими словами Спаситель откликнулся на известие о постигшем Святой Град бедствии (Лк. 13:4), напоминая, что судьбы Божии нередко бывают до времени сокрыты от нас. От скоропалительных и незрелых суждений, которые почти всегда приводят к горделивому обвинению одних людей другими, предостерегает апостол, призывая христиан в смирении ожидать откровения полноты судеб Божиих в день второго Пришествия Христова: «Не суди́те никак прежде времени, пока не придет Господь, Который и осветит скрытое во мраке и обнаружит сердечные намерения, и тогда каждому будет похвала от Бога» (1 Кор. 4:5).

Тем не менее всякий возникающий в истории человечества кризис позволяет заново оценить наш привычный образ жизни и переосмыслить мотивацию наших поступков. Пусть каждый носящий имя Христово внимает словам святого Игнатия Богоносца: «Для Бога мы должны все терпеть, чтобы и Сам Он терпел нас. Будь еще усерднее, нежели каков теперь. Вникай в обстоятельства времени. Ожидай Того, Кто выше времени, — безвременного, невидимого, но для нас сделавшегося видимым; неосязаемого, бесстрастного, но для нас подвергшегося страданию, все ради нас претерпевшего» (Послание к Поликарпу, гл. 3).

Мы видим, сколь хрупок и ненадежен комфорт, которым дорожит современная цивилизация. Наслаждаясь дарами милости Божией и ниспосылаемым Создателем благоденствием, мы, как ни прискорбно, бываем склонны к беспечности. События нынешнего года во многом явились свидетельством такой беспечности. Как несостоятельна бывает человеческая самонадеянность!

Отрадно видеть, что в условиях эпидемии большинство чад нашей Церкви явили себя достойными звания учеников Господа Иисуса, в великодушном терпении сохраняя верность евангельской правде, заботясь о ближних и дальних, как подобает носить тяготы друг друга исполнителям закона Христова (Гал. 6:2). Пастыри и чада нашей Церкви понимали: беспечное отношение к своему здоровью, которое может казаться исключительно личным делом каждого, в эти дни могло обернуться страданиями и смертью других людей. Безрассудству и самонадеянности многие православные христиане предпочли ответственность за жизнь и здоровье ближних. Они безбоязненно исполняли свой долг, пренебрегая собственными желаниями и привычным укладом жизни и понимая, что предпринимаемые при совершении богослужений меры предосторожности нисколько не умаляют нашу веру в действенность Промысла Божия и святость таинств Церкви и важнейшего из них — Таинства Тела и Крови Христовых.

Особым испытанием для православных христиан стало ограничение доступа мирян к участию в общественном богослужении и даже невозможность посещения храмов. Это обстоятельство побуждает всех нас вновь задуматься о том, какое значение в нашей жизни имеет храмовое богослужение, совместная молитва собрания учеников Христовых. Мы должны дорожить этим даром Господним, ценить каждую возможность войти под священную сень дома Божия. Да, совершение Божественной Евхаристии не прекращалось даже в отсутствие большей части паствы под сводами наших церквей. Да, трансляции богослужений в интернете или по телевидению и публикации текстов богослужебных чинопоследований в какой-то мере смогли облегчить тяготы неотлучного пребывания православных христиан в своих жилищах и стали для них некоторым утешением. Однако, по свидетельству многих, подвиг исключительно домашней молитвы оказался весьма непростым делом. Очевидно, что трансляции ни в коем случае не могут быть заменой личного участия в богослужении, не говоря уже о том, что никакие технические средства не обеспечивают возможности участия христианина в большинстве таинств Церкви и особенно в важнейшем из них — Божественной Евхаристии. Личное присутствие апостолов в горнице Тайной Вечери — вот неотменяемая евангельская норма воспоминания о животворящей смерти Христовой и исповедания Его Воскресения в таинстве Его Тела и Крови. Эта норма никогда, ни при каких условиях не может быть забыта нами.

Существенное ограничение участия людей в богослужении для подавляющего большинства нашего епископата, клириков и мирян явилось беспрецедентным в их личном опыте. Понимая, что новая угроза, с которой встретилось человечество, могла повлечь тяжелые последствия, которые было трудно в полноте предугадать, в сознании своей ответственности за жизнь и здоровье бесчисленного множества людей, Церковь разделила со всем народом тяготы, порожденные распространением вредоносного поветрия, и призвала своих чад на время воздержаться от привычного образа участия в богослужебной жизни. Однако подобное решение, принятое в исключительных исторических обстоятельствах, не может сделаться некоей новой нормой. Незыблемыми должны оставаться предусмотренные законодательством большинства стран свобода совести и свобода вероисповедания, включая право верующих совместно участвовать в богослужениях даже в исключительных обстоятельствах.

В значительной степени оправданной видится обеспокоенность многих христиан, как и людей различных иных убеждений, возможностью дальнейшего применения методов, которыми во время эпидемии обеспечивалось необходимое снижение интенсивности личных контактов между людьми. Использование цифровых идентификаторов, автоматизированное принятие решений, могущих повлечь поражение людей и целых сообществ в правах, широкий сбор личных данных, в том числе сведений о здоровье, а также обработка этих данных — все это требует контроля со стороны общества, в том числе со стороны Церкви как общественного института. На возможные опасности, связанные с развитием технологий учета и обработки персональных данных, неоднократно указывали Архиерейские Соборы нашей Церкви, и в частности, Архиерейский Собор 2013 года.

Обращаясь мысленным взором к прошедшим месяцам, мы подчеркиваем, что никакая многоголосица мнений, новостей и слухов, а также неизбежные в современном мире разномыслия не должны раздирать хитон Христов — Его Церковь. Размышления о причинах тех или иных событий в мире, радостных или скорбных, дискуссии между христианами предполагают не обмен претензиями, не противопоставление одних другим и тем более не сеяние вражды и раскола, а взаимную помощь, совместное отыскание образа действия Церкви и ее чад в складывающихся обстоятельствах, готовность слышать и понимать друг друга, а наипаче — внимать соборному голосу Церкви.

Противоэпидемические меры, определенные Священным Синодом, должны и далее соблюдаться применительно к местным обстоятельствам. С вниманием следует также отнестись к возобновлению занятий в церковных учебных заведениях и в воскресных школах, начало учебного года в которых может быть перенесено в отдельных случаях по решению правящих архиереев в зависимости от эпидемической обстановки и с учетом решений государственных органов власти касательно начала учебного года в светских учебных заведениях.

Мы молимся о упокоении всех, кто не пережил болезнь и ее последствия. Мы благодарим Преосвященных архипастырей, духовенство и мирян, в эти непростые дни не оставивших трудов во славу Триединого Бога. Господь да вознаградит всех вас за вашу ревность о прославлении Святого Его имени, за любовь к Церкви Его, к богослужению, за деятельное оказание помощи ближним. Особые слова благодарности обращаем к медицинским и социальным работникам, сотрудникам правоохранительных учреждений, муниципальным служащим, труженикам коммунальных служб, добровольцам и многим, многим другим нашим братьям и сестрам, которые облегчали страдания недугующих, имели попечение о тех, кто не мог о себе позаботиться.

Благословение Божие да пребывает со всеми нами!

Message of the Holy Synod of the Russian Orthodox Church to the episcopate, clergy, monastics and laity on the invasion of a harmful infection this year

Praising Merciful God Who causes his sun to rise on the evil and the good, and sends rain on the righteous and the unrighteous (Mt. 5:45), the Church is ardently praying for the final deliverance of people from the harmful infection that has invaded us this year. The Holy Synod has called upon the bishops, priests, monastics and lay people not to weaken in this prayer and asked the Almighty God to grant His help to all those who are working to overcome the misfortune that has befallen the world. The sacred duty of Orthodox Christians is also to pray for the repose of those who died from the coronavirus infection and its consequences. It is with special grateful love that we will remember those clergy and laity, especially medical doctors, who, in fulfilling their duty to the end, according to the Gospel, laid down their life for their friends (cf. Jn. 15:13).

Reflecting on the causes of the disaster that has visited us, we should preserve Christian sanity, discretion and good sense. True, sorrows that often visit individuals and whole nations sometimes may be a result of human communities’ rejection of God’s protection. According to St. Paul, the first cause of every disaster that befalls the creation is the Fall as a result of which “the whole creation has been groaning right up to the present time” (Rom. 8:22). However, it is wrong to believe that human suffering is definitely linked with individual sin. “Those eighteen who died when the tower in Siloam fell on them—do you think they were more guilty than all the others living in Jerusalem?- these are the words with which the Saviour responded to the news about a disaster that befell the Holy City (Lk. 13:4), reminding them that God-given destinies are often concealed from us until the right time. The apostle warns us against rash and immature judgements, which almost always lead to some people’s haughty accusation of others and calls Christians to await humbly the full revelation of God-given destinies on the day of the Second Coming of Christ: “Therefore judge nothing before the appointed time; wait until the Lord comes. He will bring to light what is hidden in darkness and will expose the motives of the heart. At that time each will receive their praise from God” (1 Cor. 4:5).

Nevertheless, every crisis arising in human history makes it possible for us to evaluate anew our customary way of life and to re-think the motivation of our actions. Let everyone who bears the name of Christ harken to the words of St. Ignatius the God-Bearer: “We ought to bear all things for the sake of God that He also may bear with us. Be ever becoming more zealous than what you are. Weigh carefully the times. Look for Him who is above all time, eternal and invisible, yet who became visible for our sakes; impalpable and impassible, yet who became passible on our account; and who in every kind of way suffered for our sakes” (Epistle to Polycarp, Ch. 3).

We can see how fragile and unreliable is comfort cherished by the modern civilization. Enjoying the gifts of God’s mercy and prosperity sent down by the Creator, regrettably we are inclined to carelessness. To a great extent, the events of this year are evidence to this carelessness. How untenable human conceit tends to be!

It is gratifying to see that in the situation of an epidemic most faithful of our Church have proved to be worthy of being called disciples of the Lord Jesus by preserving with big-hearted patience their commitment to the Gospel’s truth, taking care of those who are near and those who are far, just as it befits those who fulfil the law of Christ to carry each other’s burdens (Gal. 6:2). The pastors and faithful of our Church understood: one’s careless attitude to one’s health, which may seem to be a private affair of every person, in these days can turn out to be other people’s suffering and death. Many Orthodox Christians have preferred responsibility for the life and health of their neighbors to imprudence and self-assurance. They have fearlessly fulfilled their duty ignoring their own wishes and habitual way of life and realizing that the precautions they take in no way belittle our faith in the effectiveness of Divine Providence and sacredness of the Church’s sacraments, the most important of them being the Sacrament of the Body and Blood of Christ.

A special test for Orthodox Christians was the limited access of lay people to participation in public worship and even the impossibility for them to come to church. This circumstance compels us to think again over the importance that church worship and common prayer of the disciples of Christ have in our life. We should cherish this gift of the Lord and value each possibility to come under the sacred protection of the house of God. True, the celebration of the Divine Liturgy in churches did not stop even in the absence of most of the flock. True, the broadcast of the worship services in the internet or on television and publication of the liturgical orders could relieve to an extent the burdens of the permanent stay of Orthodox Christians in their homes and became for them a consolation. However, according to many, the feat of a lone prayer at home proved to be not an easy action. Evidently, broadcasting in no way can replace the personal participation in a worship service, to say nothing of the fact that technical means do not provide an opportunity for the participation of a Christian in most of the sacraments of the Church, especially in the Divine Eucharist as the most important of them. The personal presence of the apostles in the upper room of the Last Supper is the irrevocable gospel’s norm of remembrance about the life-giving death of Christ and the confession of His Resurrection in the sacrament of His Body and Blood. We can never and in no way forget this norm.

The considerably limited participation of people in worship service was unprecedented for our episcopate, clergy and laity in their personal experience. Realizing that the new threat facing humanity could involve grave consequences that hardly could have been fully predicted and aware of her responsibility for the life and health of innumerable people, the Church shared people’s burdens generated by the spread of the harmful infection and called upon her faithful to refrain for a while from their habitual way of participating in the liturgical life. However, this decision adopted as it was in an extraordinary historical situation, cannot become a new norm. The freedom of conscience and freedom of faith, including the right of believers to participate in worship services even in exceptional situations should remain unshakable.

The concern of many Christians as well as people of various other beliefs for a possibility of further application of the methods used during the epidemic to ensure the necessary decrease in the intensity of personal contacts between people seems to be justified to a considerable extent. The use of digital identifiers, the automated decision-making that can involve the deprivation of individuals and whole communities of their rights, the broad collection of personal data including information about health and the processing of this data – all this demands control on the part of society, including the Church as a public institution. The Bishops’ Councils of our Church, in particular the 2013 Bishops’ Council, have repeatedly pointed to possible dangers involved in the development of technologies for recording and processing personal data.

Looking back at the past months, we underscore that no polyphony of opinions, news and rumours and differences of opinions inevitable in the modern world should tear apart Christ’s robe – His Church. Reflections on the causes of particular events in the world, joyful or sorrowful, and discussions between Christians presuppose not an exchange of claims, not setting off some against others, the less so the sawing of enmity and schism but rather mutual assistance, joint search for the way of action for the Church and her faithful in a given situation, readiness to hear and understand each other and especially to hear the conciliar voice of the Church.

The anti-epidemic measures defined by the Holy Synod should be observed further as well with reference to local situations. Attention should also be given to the resumption of studies in church educational institutions and Sunday schools while the beginning of the academic year can be put off in particular cases subject to ruling bishops’ decision depending on the epidemic situation and with due consideration for the decisions of state authorities with regard to the beginning of the academic year in secular educational institutions.

We pray for the repose of the souls of all those who did not survive the disease and its consequences. We thank the most reverend archpastors, the clergy and laity who in these not easy days have not abandoned their work for the glory of the Triune God. May the Lord reward all of you for your zealous work to glorify His Holy Name, for your love for His Church, for your divine worship, for your effective help to your neighbours? We send special words of gratitude to medical and social workers, staff members of law-enforcement bodies, municipal civil servants, utility workers, volunteers and our many other brothers and sisters who worked to relieve the suffering of the ill and took care of those who could not take care of themselves.

May God’s blessing be with all of us!

Μήνυμα της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τους επισκόπους, τον κλήρο, τους μονάζοντας και τους λαϊκούς σχετικά με την ενσκήψασα εφέτος επικίνδυνη επιδημία

Στη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία συνήλθε στις 25 Αυγούστου 2020, υιοθετήθηκε το Μήνυμα προς τους επισκόπους, τον κλήρο, τους μονάζοντας και τους λαϊκούς σχετικά με την ενσκήψασα εφέτος επικίνδυνη επιδημία (Πρακτικά υπ’ αριθμ. 45).

Αναπέμποντας αίνον στον Ελεήμονα Θεό, ο Οποίος τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους (Ματθ. 5. 45), η Εκκλησία δέεται αδιαλείπτως για την οριστική απαλλαγή των ανθρώπων από την ενσκήψασα εφέτος επιβλαβή επιδημία. Η Ιερά Σύνοδος καλεί τους αρχιερείς, τους ιερείς, του μονάζοντας και τους λαϊκούς να μην εξασθενήσει η προσευχή τους και να παρακαλούν τον Παντοδύναμο Κύριο να ενδυναμώνει όσους κοπιάζουν για την αντιμετώπιση της συμφοράς, η οποία έπληξε τον κόσμο. Ιερό χρέος των ορθοδόξων χριστιανών αποτελεί και η προσευχή υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων από τη λοίμωξη του κορονοϊού και τις επιπτώσεις της. Με ιδιαιτέρως ευγνώμονα αγάπη θα ενθυμούμαστε εκείνους τους τεθνηκότας κληρικούς και λαϊκούς, ιδίως τους ιατρούς, οι οποίοι μέχρι τέλους εκπληρώνοντας το καθήκον τους, κατά το ευαγγελικό, τὴν ψυχὴν αὐτῶν ἔθεσαν ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτῶν (πρβλ. Ιω. 15.13).

Συλλογιζόμενοι τις αιτίες της συμφοράς, που ενέσκηψε, θα πρέπει να διατηρούμε τη χριστιανική νηφαλιότητα, να είμαστε προσεκτικοί και συνετοί. Ναι μεν, οι θλίψεις, οι οποίες ενσκήπτουν σε μεμονωμένους ανθρώπους και ολόκληρους λαούς, είναι ενίοτε συνέπειες της αρνήσεως των ανθρωπίνων κοινοτήτων από τη σωτήρια Θεία προστασία. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Αποστόλου Παύλου, όλες οι συμφορές, οι οποίες πλήττουν το δημιούργημα, έχουν ως αρχική αιτία την πτώση των πρωτοπλάστων, της οποίας αποτέλεσμα ήταν ότι «πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καὶ συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν·» (Ρωμ. 8. 22). Εν τούτοις, δεν είναι ορθόν και να θεωρούμε ότι οι ανθρώπινες ταλαιπωρίες συνδέονται οπωσδήποτε με κάποια προσωπική αμαρτία. «Ἐκεῖνοι οἱ δέκα καὶ ὀκτώ, ἐφ᾿ οὓς ἔπεσεν ὁ πύργος ἐν τῷ Σιλωὰμ καὶ ἀπέκτεινεν αὐτούς, δοκεῖτε οὗτοι ὀφειλέται ἐγένοντο παρὰ πάντας τοὺς ἀνθρώπους τοὺς κατοικοῦντας ἐν Ἱερουσαλήμ;». Με αυτά τα λόγια ο Σωτήρ αντέδρασε στην είδηση περί της συμφοράς, η οποία έπληξε την Αγία Πόλη (Λουκ. 13. 4), υπενθυμίζοντας ότι δεν είναι σπάνιον οι βουλές του Θεού να παραμένουν μέχρι καιρού κρυμμένα από εμάς. Για τις επιπόλαιες και ανώριμες κρίσεις, οι οποίες σχεδόν πάντοτε οδηγούν στην αλαζονική κατηγορία των μεν από τους δε, προειδοποιούσε ο Απόστολος, καλώντας τους χριστιανούς με ταπείνωση να αναμένουν την αποκάλυψη του πληρώματος των κριμάτων του Θεού την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού: «Μὴ πρὸ καιροῦ τι κρίνετε, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ Κύριος, ὃς καὶ φωτίσει τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους καὶ φανερώσει τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν, καὶ τότε ὁ ἔπαινος γενήσεται ἑκάστῳ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ» (Α΄ Κορ. 4. 5).

Ωστόσο, κάθε ανακύπτουσα στην ιστορία της ανθρωπότητας κρίση επιτρέπει την επαναξιολόγηση του καθημερινού μας τρόπου ζωής και την επανεξέταση των κινήτρων των πράξεών μας. Ο καθένας, ο οποίος προφέρει το όνομα του Χριστού, ας προσέχει τα λόγια του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου: «Μάλιστα δὲ ἕνεκεν θεοῦ πάντα ὑπομένειν ἡμᾶς δεῖ, ἵνα καὶ αὐτὸς ἡμᾶς ὑπομείνῃ. Πλέον σπουδαῖος γίνου οὗ εἶ. Τοὺς καιροὺς καταμάνθανε. Τὸν ὑπὲρ καιρὸν προσδόκα, τὸν ἄχρονον, τὸν ἀόρατον, τὸν δι᾽ ἡμᾶς ὁρατόν, τὸν ἀψηλάφητον, τὸν ἀπαθῆ, τὸν δι᾽ ἡμᾶς παθητόν, τὸν κατὰ πάντα τρόπον δι᾽ ἡμᾶς ὑπομείναντα» (Προς Πολύκαρπον Επιστολή, ΙΙΙ).

Βλέπουμε πόσο εύθραυστη και αβέβαιη είναι η άνεση, την οποία εκτιμά ως πολύτιμο θησαυρό ο σύγχρονος πολιτισμός. Απολαμβάνοντας τα δώρα της ελεημοσύνης του Θεού και την εκ Δημιουργού ευημερία, εμείς, όσο θλιβερό και αν είναι, τείνουμε στην αμεριμνησία. Τα γεγονότα της εφετινής χρονιάς εν πολλοίς αποτέλεσαν απόδειξη τέτοιας αμέλειας. Πόσο αβάσιμη μπορεί να είναι η ανθρώπινη έπαρση!

Είναι ευχάριστο να διαπιστώνουμε ότι υπό τις συνθήκες της επιδημίας η πλειονότητα των τέκνων της ημετέρας Εκκλησίας αναδείχθηκαν αντάξιοι του ονόματος των μαθητών του Κυρίου Ιησού, διατηρώντας με μακροθυμία την αφοσίωση στην ευαγγελική αλήθεια, φροντίζοντας τους εγγύς τε και τους μακράν, όπως πρέπει να φέρουν τα βάρη αλλήλων οι ποιητές του νόμου του Χριστού (Γαλ. 6. 2). Οι ποιμένες και τα τέκνα της καθ’ ημάς Εκκλησίας αντιλαμβάνονταν: η αμέριμνη στάση έναντι της υγείας τους, η οποία μπορεί να φαίνεται αποκλειστικά προσωπική υπόθεση του καθενός, αυτές τις ημέρες θα μπορούσε να προκαλέσει ταλαιπωρίες και θάνατο άλλων ανθρώπων. Αντί της απερισκεψίας και της έπαρσης πολλοί ορθόδοξοι χριστιανοί προτίμησαν την ευθύνη για τη ζωή και την υγεία των οικείων. Αφόβως εκπλήρωναν το καθήκον τους, περιφρονώντας τις ιδικές τους επιθυμίες και τον συνήθη τρόπο ζωής, έχοντας επίγνωση ότι τα λαμβανόμενα μέτρα προφυλάξεως κατά την τέλεση των ιερών ακολουθιών ουδόλως μειώνουν την πίστη μας στην επενέργεια της Θείας Πρόνοιας και την ιερότητα των μυστηρίων της Εκκλησίας, και του σπουδαιοτέρου εξ αυτών, του Μυστηρίου του Σώματος και Αίματος του Χριστού.

Ιδιαίτερη δοκιμασία για τους ορθοδόξους χριστιανούς στάθηκε ο περιορισμός της προσβάσεως και της συμμετοχής των λαϊκών στην κοινή λατρεία, ακόμη και η αδυναμία μεταβάσεως στους ναούς. Αυτή η περίσταση μας προτρέπει όλους να συλλογιστούμε και πάλι τη σημασία, που έχει για τη ζωή μας, η λατρεία στο ναό, η κοινή προσευχή της συνελεύσεως των μαθητών του Χριστού. Πρέπει ως θησαυρό να τιμούμε αυτό το δώρο του Κυρίου, να εκτιμούμε κάθε ευκαιρία να εισέλθουμε στην ιερά στέγη του οίκου του Θεού. Ναι μεν, η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας δεν έπαυσε ακόμη και κατά την απουσία του μεγαλύτερου μέρους του ποιμνίου κάτω από τους θόλους των εκκλησιών μας. Όντως η διαδικτυακή ή τηλεοπτική μετάδοση και η δημοσίευση των κειμένων των ιερών ακολουθιών κατά κάποιο τρόπο βοήθησαν να απαλύνουν τα βάρη της συνεχούς παραμονής των ορθοδόξων χριστιανών στις οικίες τους και αποτέλεσαν γι᾽ αυτούς κάποια παρηγοριά. Όμως, σύμφωνα με μαρτυρίες πολλών, η προσπάθεια της αποκλειστικά κατ᾽ οίκον προσευχής αποδείχθηκε κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση. Προφανώς οι μεταδόσεις σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την προσωπική συμμετοχή στη θεία λατρεία, χωρίς να γίνει λόγος για το ότι κανενός είδους τεχνικά μέσα δεν εξασφαλίζουν τη δυνατότητα στο χριστιανό να μετάσχει στα περισσότερα από τα μυστήρια της Εκκλησίας και ιδίως του κυριότερου από αυτά, δηλαδή στη Θεία Ευχαριστία. Η προσωπική παρουσία των Αποστόλων στο υπερώο του Μυστικού Δείπνου, ιδού ποιος είναι ο διαχρονικός κανόνας της αναμνήσεως του ζωοποιού θανάτου του Χριστού και της ομολογίας της Αναστάσεως Αυτού στο μυστήριο του Σώματος και Αίματός Του. Ουδέποτε και υπό οποιαδήποτε συνθήκη δεν μπορούμε να λησμονήσουμε αυτόν τον κανόνα.

Για τη συντριπτική πλειονότητα της ιεραρχίας, των κληρικών και των λαϊκών μας ο σημαντικός περιορισμός της συμμετοχής των ανθρώπων στη θεία λατρεία αποδείχθηκε μια πρωτοφανής προσωπική εμπειρία. Έχοντας επίγνωση ότι η νέα απειλή, την οποία αντιμετώπισε η ανθρωπότητα, θα μπορούσε να επιφέρει βαριές επιπτώσεις, τις οποίες ήταν δύσκολο να προβλέψει κανείς πλήρως και συνειδητοποιώντας την ευθύνη της για τη ζωή και την υγεία αναρίθμητων ανθρώπων, η Εκκλησία συμμερίσθηκε με όλο το λαό τα δεινά από την εξάπλωση της επικίνδυνης επιδημίας και κάλεσε τα τέκνα της να απέχουν προσωρινά από το συνήθη τρόπο συμμετοχής στη λατρευτική ζωή. Όμως μια τέτοια απόφαση, η οποία ελήφθη υπό εξαιρετικές ιστορικές περιστάσεις, δεν μπορεί να καταστεί ένας νέος κανόνας. Απαρασάλευτες πρέπει να παραμείνουν οι προβλεπόμενες από τις νομοθεσίες της πλειονότητας των χωρών ελευθερίες, της συνειδήσεως και του θρησκεύεσθαι, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της από κοινού συμμετοχής των πιστών στις ιερές ακολουθίες ακόμη και σε εξαιρετικές περιστάσεις.

Δικαιολογημένη σε σημαντικό βαθμό κρίνεται η ανησυχία πολλών χριστιανών, όπως και ανθρώπων διαφόρων άλλων πεποιθήσεων, για το ενδεχόμενο της εφαρμογής εφεξής μεθόδων, διά των οποίων κατά την επιδημία εξασφαλιζόταν η απαραίτητη μείωση της εντάσεως των προσωπικών επαφών μεταξύ των ανθρώπων. Η χρήση των ψηφιακών κωδικών ταυτοποίησης, η αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων δύνανται να επισύρουν την καταπάτηση των δικαιωμάτων των ανθρώπων και ολόκληρων κοινωνιών, η ευρεία συγκέντρωση προσωπικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και των στοιχείων σχετικά με την κατάσταση της υγείας, καθώς και η επεξεργασία αυτών των δεδομένων – όλα αυτά απαιτούν έλεγχο εκ μέρους της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης και της Εκκλησίας ως κοινωνικού θεσμού. Οι Σύνοδοι της Ιεραρχίας της καθ᾽ ημάς Εκκλησίας, ειδικότερα δε, η Σύνοδος της Ιεραρχίας του 2013, κατ᾽ επανάληψιν υπέδειξαν τους ενδεχόμενους κινδύνους, οι οποίοι συνδέονται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας καταγραφής και επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων.

Στρεφόμενοι νοερώς στους παρελθόντες μήνες, τονίζουμε ότι ουδεμία πολυφωνία απόψεων, ειδήσεων και φημών, καθώς και οι αναπόφευκτες στο σύγχρονο κόσμο διχογνωμίες, δεν πρέπει να διαρρηγνύουν το χιτώνα του Χριστού, δηλαδή την Εκκλησία Του. Οι συλλογισμοί σχετικά με τις αιτίες εκείνων ή άλλων γεγονότων στον κόσμο, χαρμόσυνων ή θλιβερών, οι συζητήσεις μεταξύ των χριστιανών προβλέπουν όχι την ανταλλαγή αξιώσεων, όχι την αντιπαράθεση των μεν προς τους δε, και πολύ περισσότερο όχι τη διασπορά της έχθρας και του διχασμού, αλλά την αμοιβαία βοήθεια, την από κοινού αναζήτηση του τρόπου του πράττειν της Εκκλησίας και των τέκνων της στις διαμορφούμενες περιστάσεις, την προθυμία να ακούσουν και να κατανοούν ο ένας τον άλλο, και μάλλον, να αφουγκράζονται τη συνοδική φωνή της Εκκλησίας.

Τα αντιεπιδημικά μέτρα, τα οποία καθορίσθηκαν από την Ιερά Σύνοδο, θα πρέπει να εφαρμόζονται και εφεξής αναλόγως των τοπικών περιστάσεων. Με προσοχή οφείλουμε επίσης να αντιμετωπίσουμε την επανεκκίνηση των μαθημάτων στα εκκλησιαστικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και στα κατηχητικά σχολεία, η έναρξη της σχολικής χρονιάς στα οποία μπορεί σε επιμέρους περιπτώσεις να αναβληθεί κατόπιν αποφάσεως των οικείων ποιμεναρχών, αναλόγως της επιδημιολογικής καταστάσεως και έχοντας υπόψη τις αποφάσεις των πολιτειακών οργάνων εξουσίας όσον αφορά την έναρξη της σχολικής χρονιάς στα κοσμικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Προσευχόμαστε για την ανάπαυση όσων δεν επέζησαν από την ασθένεια και τις επιπτώσεις της. Ευχαριστούμε τους Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς, τον κλήρο και τους λαϊκούς, οι οποίοι αυτές τις δύσκολες ημέρες δεν έπαυσαν να εργάζονται εις δόξαν του Τριαδικού Θεού. Ο Κύριος ας σας ανταποδώσει το ζήλο σας για το δοξασμό του Αγίου Αυτού ονόματος, για την αγάπη προς την Εκκλησία Του, για τη θεία λατρεία, για την έμπρακτη βοήθεια στον πλησίον. Ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη οφείλουμε στους ιατρικούς και κοινωνικούς λειτουργούς, τους υπάλληλους των υπηρεσιών ασφαλείας, τους δημοτικούς υπάλληλους, τους εργαζομένους των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, τους εθελοντές και πάρα πολλούς άλλους αδελφούς και αδελφές μας, οι οποίοι απάλυναν τον πόνο των ασθενών, περιέθαλπαν εκείνους, οι οποίοι δεν μπορούσαν να φροντίσουν τον εαυτό τους.

Η ευλογία του Θεού ας παραμένει μεθ’ απάντων ημών!

Filed under: Москва, актуально, другие города, другие страны | Tagged: Священный Синод, документ, коронавирус |